بنیان گذار مؤسسه

علی اقبالی
آخرین مدرک تحصیلیدکتری
رتبه علمیاستاد تمام
رشته تحصیلیهیدروژئولوژی
محل اخذفرانسه

درباره بنیان گذار مؤسسه

شادروان دکتر علی اقبالی، در سال ۱۲۹۰ در یک خاندان سرشناس قدیمی منطقه غرب به دنیا آمدند.  تحصیلات ابتدایی را در دبستان شادروان امیر تومان قره گوزلو در امزاجرد همدان، با آموختن زبان فارسی، عربی، فرانسه و تمرین مشق خط و قرآن شروع کرد. ایشان دوره شش ساله ابتدایی را در مدرسه نصرت همدان در سال  ۱۳۰۱ به پایان بردند. پس از آن در سال ۱۳۰۴ دوره متوسطه را در دبیرستان ثروت و دارالفنون تهران طی کردند. در سال ۱۳۱۰ با قبولی در کنکور اعزام محصّل به اروپا، به فرانسه اعزام شدند. ایشان پس از طی دوره پیش ­دانشگاهی یا دوره “باکولورا” وارد دانشگاه پاریس شده و موفّق به اخذ درجه فوق­ لیسانس زمین شناسی و کشاورزی شدند. با شروع جنگ جهانی دوّم در سال ۱۳۱۹ به ایران بازگشتند. پس از طی دوره در دانشکده افسری، با درجه ستوان یکمی خدمت نظام را تمام کردند. با توجه به سوابق تحصیلی اولین سمت دولتی ایشان ریاست بانک کشاورزی بود.

در سال ۱۳۲۶ پس از تصویب قانون تأسیس دانشگاهها و با توجّه به سوابق تحصیلی از طرف پروفسور اوبرلین با درجه استادیاری به عنوان عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز انتخاب شدند. در همین دوران تأسیس دانشکده کشاورزی “شهرستان ارومیه” را عهده دار شدند. حاصل سالهای خدمت ایشان در دانشگاه تبریز تربیت بیش از ۶۰۰ دانشجوی فارغ التحصیل بود که در رده های مختلف در سطح کشور به خدمت مشغول شدند. در طی این سالها دکتر اقبالی کتاب هوبرت ریبن، زمین شناس سوئیسی درباره زمین شناسی آذربایجان را ترجمه کردند.

در سال ۱۳۳۱ با درجه دانشیاری به عضویت هئیت علمی دانشگاه شیراز درآمده و همزمان  تاسیس دانشکده کشاورزی شیراز را در سال ۱۳۳۲ پایه ریزی کردند.  در سال ۱۳۳۳ با هماهنگی دانشگاه تهران و به دعوت شورای فرهنگی سازمان ملل “یونسکو” به فرانسه اعزام شدند. در آنجا به تحقیق در مورد نحوه آبیاری در ایران و ارزش و اهمیت قنات در این کشور پرداختند. در نهایت رساله دکترای خود را در زمینه فوق به رشته تحریر درآورده و  در برابر هیئت ممتحنه از آن با موفقیت دفاع نمودند. پس از اخذ درجه دکتری در “هیدروژئولوژی” به ایران بازگشتند.

در سال ۱۳۳۵ شادروان دکتر اقبالی با درجه استادی دانشگاه تهران، مامور گسترش آموزش عالی خوزستان و دانشگاه جندی شاپور شدند. در ماموریت خوزستان، دانشکده کشاورزی اهواز را با پیگیری خستگی ناپذیر بنیان نهادند. این امر مهم با واگذاری مزرعه هزار هکتاری ملاثانی، از املاک شرکت ملی نفت ایران در مناطق نفت خیز، به دانشکده کشاورزی دانشگاه جندی شاپور امکان یافت. این مرکز امروزه به نام دانشگاه رامین خوزستان شناخته می شود.

در سال ۱۳۴۰ دکتر اقبالی بار دیگر به دعوتسازمان ملل “یونسکو” به پاریس اعزام شدند. پروژه ایشان “بررسی سرچشمه های آب مصرفی جنوب پاریس و رودخانه سن” را به عنوان موضوع تحقیق انتخاب کردند. نتیجه تحقیقات فوق، به شکل تدوین رساله و ارائه فرمولی به نام نگارنده و همکارشان دکتر “مگنین” تهیه و در برابر هیأت داوران با امتیاز بالا پذیرفته شد.

در سال۱۳۴۲ زمان ریاست مرحوم دکتر منوچهر اقبال در سازمان ملل “یونسکو” ایشان به عنوان معاون یونسکو فعالیت می کردند که در نتیجه موفق به تأسیس رشته آب شناسی در دانشکده علوم دانشگاه تهران شد. ایشان به مدت ۲۰ سال دیگر در دانشگاه تهران همکاری و تدریس داشته و صاحب کرسی رشته آب شناسی “مخازن زیرزمینی آب” و زمین شناسی در دانشگاه تهران بودند.

در سال ۱۳۴۶ اولین مرکز آموزش عالی در خارج از مرکز را بنام “مدرسه عالی کشاورزی همدان” با موافقت سازمان برنامه تاسیس کردند. در طول ۱۰ سال حدود ۱۲۰۰ مهندس و کمک مهندس به بازار کار ایران معرفی شدند که بیشتر آنها در مراکز علمی، دانشگاهی و مدیریتی شدند. در سال ۱۳۷۳ در راستای برنامه نوین آموزش عالی کشور، دانشکده جدیدی به نام ” موسسه آموزش عالی آبادانی و توسعه روستاها” در همدان تاسیس کردند. دکتر اقبالی اعتقاد داشتند تا زمانی که روستاهای کشور آباد نشوند و کشاورزان در زادگاه خود نمانند ایران به خودکفایی نخواهد رسید. این موسسه آموزش عالی با روند توسعه رشته ها و مقاطع تحصیلی در سال ۱۳۸۶ به نام موسسه آموزش عالی عمران و توسعه تغییر نام یافت. مرحوم دکتر علی اقبالی در اسفندماه سال ۱۳۸۷ از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران به عنوان یکی از مفاخر علمی ایران معرفی و مورد تقدیر قرار گرفتند. دکتر اقبالی بنیانگذاری آموزش عالی کشاورزی را در غرب کشور و نیز گسترش رشته ترویج و آموزش کشاورزی در کشور را به خود اختصاص داد. شاگردان این انسان والا و شایان تقدیر، امروز در جای جای کشورعزیزمان ایران، در زمره ی مدیران اثرگذار و خوش نامی به هستند که توفیق ارائه خدمات ارزنده ی خود را مدیون این استاد بزرگوار می دانند.”

پروفسور علی اقبالی، بنیانگذار آموزش عالی  در غرب کشور در تاریخ ۲۲/اسفند/ ۹۱ دار فانی را وداع و به ابدیت پیوست.

  فقدان دانشمندان و بزرگان در طول تاریخ و در عرض جغرافیا همواره درد سنگینی را بر دل و فکر جامعه مستولی کرده است و در واپسین روزهای سال ۱۳۹۱ و در آستانه بهار طبیعت شاهد از دست دادن یکی از ستاره‌های درخشان فرهنگ ایران عزیز بودیم. شاگردان پرفسور علی اقبالی این ضایعه بزرگ را به جامعه علمی و دانشگاهی کشور، به ویژه آنانی که به نوعی از محضر این مرد بزرگ کسب فیض کرده‌اند تسلیت گفته و امید ارند تا خداوند قادر، قطره‌ای از این دریای عشق و تعهد را به دوستداران استاد، معلمان و پژوهشگران بلند مرتبه عنایت فرماید.

 

شعر سروده شده توسط آقای دکتر قائمی در مراسم بزرگداشت شادروان دکتر علی اقبالی

در زمره دانشی سواران***چابک مردی دو اسبه می تاخت شهنامه علم اوستادش***مضراب عمل به قامت او دانشکده عمل مرامش***بر عالم با عمل سلامش او عاشق صادق وطن بود***می سوخت زجان برای ایران او تشنه راه راستی بود***بیزار ز جهل و کاستی بود سرمایه و افتخار ایران***در پاکی و پشتکار و کوشش هر چند که رفت از برما***آن پیر خرد همیشه با ماست برمرکب عشق راهوار بود***گل بود و به خارزار می ساخت بر رگ رگ مشکلات بنواخت***احسنت به استقامت او فریاد و خروش بر جوانان***دانش خرد و عمل پیامش می تاخت براه علم چون شیر***بی زار ریا، درست ایمان فهرست صفات او همه عمر***آزادی و علم و راستی بود اقبالی ارجمند ما بود***سرچشمه ابتکار و جوشش شاگرد صفات نیک اوییم***استاد نمونه زمانهاست(۲)

شعر سروده شده توسط آقای مهندس محمدرضا عبدالملکیان از شاگردان مرحوم دکتر اقبالی و از شعرای معاصر به مناسبت یادمان شادروان دکتر اقبالی:

راستین مَردِ پاک دانشمند                 چشمه ساری به دامن الوند

در رهِ علم، کوهِ پابرجا                   رهروِ راهِ بوعلی سینا

– در فضیلت، بزرگ و بی همتا         در اشارت، اشارهء دریا

موج در موج، مهربانی بود              در زمین بود و آسمانی بود

آسمانی نشسته با خورشید                 بی کران، مثل بی کرانِ امید

همه امیدِ او جوانان بود                   هر جوان در نگاه او جان بود

با گل و با گیاه نسبت داشت               گام در ره عشق، برمی داشت

عشقِ او خاک، خاکِ حاصلخیز         خاکِ سرسبز، خاکِ مهرآمیز

علم در او، نمادِ بی مرزی                سالها، عاشقِ کشاورزی

با تمامِ وجود، با دل و جان              چترِ دانش گشود در ایران

چند و چندین هزار دانشجو               همه سرمایه های همت ِاو

همه آنان، مهندسِ والا                     همه خدمتگزارِ میهن ما

همه سرمشقِ دانش افزایی                همه آئینه دارِ دانایی

همه سرمنشاءِ تلاش و جهاد              همه در فکر کشوری آباد

این همه یادگار بی همتا                   مانده از عشق پاکِ او برجا

نامِ او در زمانه خواهد ماند              یاد او جاودانه خواهد ماند

نام او یک چراغِ جاویدان                 در فراسویِ علم در ایران

جایِ او در میان ما خالی                  جایِ دکتر علی اقبالی